امکان جایگزین کردن کارمندان با هوش مصنوعی

۱. خودکارسازی وظایف تکراری

۲. تغییر از «جایگزینی» به «تقویت» (Augmentation)

۳. مرزهای تسخیرناپذیر انسانی

به گزارش لینک بخر دات کام به نقل از مهر؛ در حالی که هوش مصنوعی با شتابی بی سابقه در حال نفوذ به ساختار و فرآیندهای کسب و کارها است و فضای رقابتی جدیدی را در عرصه های مختلف شکل می دهد، بسیاری از مدیران ارشد شرکتها در قسمت های مختلف، تحت فشار فزاینده هیأت مدیره و انتظارات بیشتر از پیش سرمایه گذاران، بدنبال آن هستند که هرچه سریع تر اقدامی مؤثر در این مورد انجام دهند تا از قافله تحولات فناورانه عقب نمانند. این شرایط سبب بروز یک نگرانی بنیادین و تشکیل «ذهنیت عامل محور مطلق» شده است؛ یعنی این باور ساده انگارانه که اگر یک عامل هوش مصنوعی قادر به انجام وظیفه ای باشد، حضور نیروی انسانی دیگر ضرورتی ندارد. چنین رویکردی، هرچند ممکنست در نگاه نخست کارآمد، مدرن و همسو با موج تحول دیجیتال جلوه کند، اما در عمل می تواند با حذف تدریجی عناصر انسانی حیاتی، بنیان های عملکرد پایدار و دراز مدت سازمان را تضعیف کرده و ظرفیت های نوآوری و تاب آوری آن را محدود سازد.

نقش بی بدیل انسان در موفقیت پایدار سازمان ها

مشکل اصلی «ذهنیت عامل محور مطلق» این است که چنین دیدگاهی، ماهیت و اهمیت نقش بی بدیل انسان را در رسیدن به موفقیت پایدار و رقابت پذیری دراز مدت یک کسب وکار بصورت کامل نادیده می گیرد. عناصر انسانی همچون خلاقیت، قضاوت مبتنی بر تجربه، همدلی در تعاملات بین فردی، پایبندی به اصول اخلاقی و درک عمیق از بستر واقعی و زمینه فرهنگی و اجتماعی فعالیت، مؤلفه هایی هستند که هیچیک از فناوری ها، حتی پیشرفته ترین عامل های هوش مصنوعی، قادر به بازتولید یا جایگزینی کامل آنها نیستند. این قابلیتها نه فقط بخشی از سرمایه انسانی سازمان محسوب می شوند، بلکه در تشکیل نوآوری، حل مسائل پیچیده، ایجاد اعتماد و هدایت تصمیمات حساس نقشی اساسی دارند. برمبنای نتایج یک نظرسنجی معتبر از مدیران ارشد بخش منابع انسانی شرکتهای فهرست «Fortune 500»، ۹۳ درصد این مدیران تأکید کرده اند که خلاقیت، همدلی و توان سازگاری با تغییرات و نه صرف اتوماسیون، عامل اصلی ایجاد ارزش پایدار برای کسب وکار هستند و این ارزش ها باید به عنوان ستون های راهبردی حفظ و تقویت شوند.

فقدان چارچوب های حکمرانی و پاسخگویی در استفاده از عامل های هوش مصنوعی

به زعم بسیاری از کارشناسان، تحول تکنولوژیک فعلی، بر خلاف بسیاری از انقلاب های فناوری پیشین، فاقد هرگونه دستورالعمل مشخص یا الگوی مرجع روشن برای پیاده سازی و هدایت است. این وضعیت صرفاً یک ارتقا نرم افزاری یا جایگزینی ابزارهای موجود نیست، بلکه به مفهوم باز تعریف بنیادین ماهیت کار، ساختار سازمانی و نقش نیروی انسانی در سیستم ارزش است. با وجود چنین ابعادی، بسیاری از شرکتها مدیریت این تغییر پیچیده را صرفاً به واحد فناوری اطلاعات سپرده اند؛ بخشی که ماموریت اصلی آن اجرای راهکار هاست، نه بازاندیشی و طراحی مجدد معماری نیروی کار و راهبردهای منابع انسانی. پیامد این رویکرد آنست که چارچوب های منسجم برای حاکمیت، شفافیت، و پاسخگویی در به کارگیری عامل های هوش مصنوعی در بیشتر سازمان ها شکل نگرفته و حتی معیارهای مشخصی برای رصد و ارزیابی عملکرد این عامل ها وجود ندارد. در چنین شرایطی، مدیران اغلب از آگاهی دقیق نسبت به محل فعالیت این عامل ها، نحوه عملکردشان، میزان همسویی با اهداف کلان و شیوه های مدیریت مؤثر آنها بی بهره اند؛ امری که ریسک های اجرایی و راهبردی فعالیت یک کسب وکار را بشکل شایان توجهی بالا می برد.

نمونه های شکست راهبرد «عامل محور مطلق»

نمونه های شکست راهبرد «عامل محور مطلق» کم تعداد نیستند و شواهد عملی در صنایع مختلف این مورد را به خوبی نشان داده است. در عرصه خدمات درمانی، بیمارستان ها و مراکز پزشکی که پروسه پذیرش بیماران را بشکل کامل خودکار کردند، با مجموعه ای از مشکلات جدی از نقص در ثبت و تکمیل سوابق پزشکی گرفته تا ارجاع ناصحیح پرونده ها و بیماران به واحدهای غیرمرتبط، روبه رو شدند؛ شرایطی که در نهایت نیازمند مداخله و نظارت مضاعف انسانی برای اصلاح خطاها بود. این مشکلات نه فقط کارایی مورد انتظار را کاهش داد، بلکه ریسک های ایمنی و کیفیت خدمات پزشکی را نیز افزایش داد. همینطور در زمینه خدمات مالی و پرداخت، شرکت کلارنا به عنوان یکی از نمونه های شاخص، پس از آن که با شتاب زدگی دست به جایگزینی گسترده کارکنان بخش خدمات مشتری با عامل های هوش مصنوعی کرد، با افت محسوس کیفیت تعاملات و نارضایتی مشتریان مواجه گردید. پیامد این تصمیم، برگشت به استخدام نیروهای انسانی و بازنگری در سیاست های اتوماسیون بود؛ اقدامی که به روشنی نشان داد حذف کامل عنصر انسانی، حتی در عرصه هایی که به ظاهر قابلیت خودکار سازی کامل دارند، می تواند هزینه های سنگین عملیاتی و اعتباری به دنبال داشته باشد.

الگوی تعامل ترکیبی انسان و هوش مصنوعی؛ راهکاری آینده نگرانه

واقعیت این است که آینده کار با ادامه روند توسعه ابزارهای فناورانه مبتنی بر هوش مصنوعی، در راه هم افزایی میان انسان و ماشین معنا پیدا می کند، نه در انتخاب یک جانبه میان آنها. از همین روی، الگوی بهینه، تشکیل تیم هایی ترکیبی است که در آن عامل های هوش مصنوعی وظایف تکراری، پردازش های حجیم و امور زمان بر را با دقت و سرعت بالا انجام دهند، در حالی که انسان ها بر فعالیتهایی متمرکز شوند که مستلزم تفکر انتقادی، خلاقیت، قضاوت پیچیده و تصمیم گیری در بسترهای مبهم و چندبعدی است. این مدل ترکیبی، علاوه بر استفاده از مزایای اتوماسیون در بهبود بهره وری و کاهش خطا، از حذف یا کمرنگ شدن ارزش های انسانی همچون همدلی، درک فرهنگی و مسئولیت پذیری جلوگیری می کند و به سازمان اجازه می دهد تا همزمان از توان فناورانه و ظرفیت های انسانی برای ایجاد و حفظ نوآوری پایدار و مزیت رقابتی بهره ببرد.

رهبری هوشمندانه در عصر هوش مصنوعی

در عصر توسعه بیشتر از پیش هوش مصنوعی، شرکت هایی که با هوشمندی و درک عمیق از تحولات فناورانه این مسیر را طی کنند، بجای تسلیم شدن در مقابل هیاهوی فناوری یا حرکت صرفاً نمایشی بسمت هوش مصنوعی، از ابزارهایی پیشرفته همچون مدل سازی پویا برای پیشبینی سناریوهای گوناگون، شبیه سازی نیروی کار برای سنجش تعادل بین نقش های انسانی و دیجیتال و برنامه ریزی تقویت نقش محور بمنظور بهینه سازی ترکیب مهارت ها و فناوری بهره می برند. کارشناسان باور دارند که این رویکرد به شرکتها امکان می دهد محیط هایی طراحی نمایند که در آن ماشین ها نه به عنوان جایگزین کامل، بلکه به عنوان تقویت کننده و عامل هم افزای توان ظرفیت های انسانی عمل کنند. در چنین چارچوبی، پیروزی در عصر هوش مصنوعی به سازمان هایی تعلق خواهد داشت که این فناوری را آگاهانه و هدفمند برای پیشرفت خلاقیت، بهبود کیفیت تصمیم گیری، تسریع چرخه های نوآوری و افزایش ارزش آفرینی پایدار به کار گیرند، نه صرفاً به عنوان ابزاری برای کاهش هزینه ها و حذف نیروی انسانی. در نهایت و باتوجه به دیدگاه های مطرح شده در این نوشتار، میتوان نتیجه گرفت که آینده ای پایدار و نوآور زمانی محقق می شود که انسان و ماشین با تعامل و همکاری مکمل فعالیت کنند؛ با این تفاوت اساسی که تعیین مسیر حرکت، چارچوب های ارزشی و اصول اخلاقی به کارگیری هوش مصنوعی باید در اختیار انسان ها باقی بماند. این رویکرد تضمین می کند که فناوری نه به عنوان نیرویی بی مهار، بلکه به عنوان ابزاری هدایت شده و همسو با منافع جمعی به کار گرفته شود، تا ضمن پیشرفت بهره وری و نوآوری، هویت و نقش انسانی نیز در فرایندها حفظ و تقویت شود.
 

بطور خلاصه، در زمینه خدمات درمانی، بیمارستان ها و مراکز پزشکی که فرآیند پذیرش بیماران را بشکل کامل خودکار کردند، با مجموعه ای از مشکلات جدی از نقص در ثبت و تکمیل سوابق پزشکی گرفته تا ارجاع ناصحیح پرونده ها و بیماران به واحدهای غیرمرتبط، مواجه شدند؛ شرایطی که در نهایت نیازمند مداخله و نظارت مضاعف انسانی برای اصلاح خطاها بود. واقعیت اینست که آینده کار با ادامه روند توسعه ابزارهای فناورانه مبتنی بر هوش مصنوعی، در راه هم افزایی میان انسان و ماشین معنا پیدا می کند، نه در انتخاب یک جانبه میان آنها. در عصر توسعه بیش از پیش هوش مصنوعی، شرکت هایی که با هوشمندی و درک عمیق از تحولات فناورانه این مسیر را طی کنند، به جای تسلیم شدن در مقابل هیاهوی فناوری یا حرکت صرفا نمایشی بسمت هوش مصنوعی، از ابزارهایی پیشرفته همچون مدل سازی پویا برای پیشبینی سناریوهای گوناگون، شبیه سازی نیروی کار برای سنجش تعادل بین نقش های انسانی و دیجیتال و برنامه ریزی تقویت نقش محور بمنظور بهینه سازی ترکیب مهارت ها و فناوری بهره می برند.

اگر به دنبال یادگیری ترفندهای بیشتر در حوزه تکنولوژی، استراتژی‌های رشد در فضای مجازی و مطالب کاربردی برای ارتقای کسب‌وکار خود هستید، پیشنهاد می‌کنیم خواندن سایر مطالب مفید و تخصصی را در سایت لینک بخر دات کام از دست ندهید. ما در آنجا همراه شما هستیم تا مسیر موفقیت دیجیتال را هموارتر کنیم!